Yüzyıllardır bu güzel topraklarda yapılan sade yağ özellikle son zamanlarda yeninden eski popülerliğine kavuştu. Açıkçası ben de bir kaç senedir yapıyorum. Urfa’ya gidenler bilir. baklava yerken burnunuza gelen o müthiş kokunun gizli sahibi aslında sade yağdır. Bazıları Urfa yağı olarak da bilir sade yağı. Yüzyıllardır kayıtlı olarak yaklaşık 600 ton nitelikli sade yağ üretimi gerçekleştiriliyor Urfa’da. Bu sıcak topraklarda daha çok yapılıyor olma sebebi ise sıcak havada tereyağının bozulmasını önlemekmiş. Cidden tereyağa göre uzun bir dayanma süresi var. Bölgenin toprağının verimi her şeyin ve elbette sade yağın da bu kadar güzel olmasına katkı sunuyor elbet. Gelelim sade yağın faydalarına, evde sade yağ nasıl yapılır kısmına.
Ekşi maya ekmek hikayem de burada!
Sade Yağın Faydaları
Sade yağ tereyağının saflaştırılmış hali aslında. Yani aslında bir kaşık sade yağ daha yoğun , konsantre bir yağ tereyağa göre. İçerisindeki süt ve su ayrıştırıldığı için uzun süreler dayanıyor. Buzdolabında saklamanıza bile gerek kalmıyor.
Özellikle laktoz duyarlılığı olan kişiler sade yağı rahatlıkla kullanabilir. Zira tereyağındaki su ve sütü ayırmış oluyoruz sade yağ yaparken. Aynı zamanda bazı araştırmalar sade yağın kilo vermeye de etkisi olduğunu söylüyor. Bunu sade yağda daha fazla bulunan çoklu doymuş yağ olan birleşik linoleik asiti daha fazla oranda olmasına bağlıyorlar. Bazı araştırmalar ise sade yağın bağırsaklara iyi geldiğini söylüyor. İnflamasyonu azalttığı ve kansere karşı koruyucu olduğu da belirtiliyor. Sade yağ bu güzel faydaları içerisinde bulunan bütirik asit ve kısa-zincir doymuş yağı daha fazla içermesiyle yapıyor.
Sade yağın bir diğer faydası ya da avantajı da pişirme esnasında yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması. Sade yağ 250 derece ısıya, tereyağ ise 175 derece ısıya dayanıyor. Kızartmalarda dahi kullanılabilecek ısıya dayanıklı aslında. Sade Yağ/Ghee, Hint, Afgan mutfağının ve ayurvedanın olmazsa olmazlarından. Sade yağ yaparak LDL kolesterolü düşürücü, hazmı kolay laktozsuz ve kazeinsiz (kansere katalizör), saf bir yağ yemiş oluyorsunuz.
Sade yağı tıpkı Hindistan cevizi gibi farklı alanlarda da kullanabilirsiniz isterseniz.Kaşıkla kavanozdan aldığınız yağı kuruyan ayak topuklarınıza, dirseklerinize, yara kabuklarının üzerine çatlamaması için sürebilirsiniz.
Sade Yağ Nasıl Yapılır?
1 kg tereyağdan 700 gr sadeyağ elde ediliyor. Öncelikle doğal, katkı maddesiz bir tereyağı tercih edin ve tabii tuzsuz olsun.Bir tencereye 1 kg tereyağı yerleştirin, kısık ateşte eritmeye başlayın. Yaklaşık olarak bu işlem 1 saat kadar sürüyor. İçindeki sıvı buharlaşma, süt tortuları tencerenin dibine çökmeye başlıyor. Tortular sarımsı bir renge gelene kadar devam ediyorum. Üzerindeki köpükleri sürekli alıyorum bu arada. Yağ ise gittikçe berrak bir sarı-turuncu bir hale geliyor. Vakti dolunca yağı alıp soğuması için bekletiyorum. Ardından ince bir tülbentten geçiriyorum (süt tortularını kavanoza almıyoruz) ve bir kavanoza aktarıyorum. Katılaştıkça daha sarı bir renk alıyor. Tereyağdan daha az kullanıyorum miktar olarak. Çünkü bu daha saf bir yağ. Yağ donduktan sonra kapağı her açtığımda burnuma Urfa’daki baklavaların kokusu geliyor.
Sade yağı denerseniz yorum bırakır mısınız? Ya da bu konuda yazmak istediğiniz bir şeyler varsa yorum bırakabilirsiniz.
güzel bilgi için çok teşekkür ederim